-
1 сан ягыннан
чи́сленный, коли́чественный -
2 сан
I сущ.1) число́ || числово́йбөтен сан — це́лое число́
вакланмалы сан — дро́бное число́
так сан — нечётное число́
гади саннар — просты́е чи́сла
саннар рәте — числово́й ряд
сан зурлыгы — числова́я величина́
2) число́, коли́чество, чи́сленность || коли́чественный, чи́сленныймал саны — чи́сленность скота́
җитәрлек кеше саны бар — име́ется доста́точное число́ люде́й
сан ягыннан үзгәреш — коли́чественное измене́ние
3) лингв.а) и́мя числи́тельноетөп сан — коли́чественное числи́тельное
чама саны — приблизи́тельное числи́тельное
б) число́берлек саны — еди́нственное число́
күплек саны — мно́жественное число́
4) но́мер (газеты, журнала)"Казан утлары" журналының беренче саны — пе́рвый но́мер журна́ла "Каза́н утлары́"
5) обычно во мн. ч. ци́фрыконтроль саннар — контро́льные ци́фры
статистика күрсәтә торган саннар — ци́фры, кото́рые пока́зывает стати́стика
•- сан алу- сан ягыннан••II сущ.1) книжн. уваже́ние, почте́ниезур санга ия булу — по́льзоваться больши́м уваже́нием
2) цена́, це́нностьисәпкә бар, санга юк — (погов.) чи́слится, но це́нности нет (не це́нится)
••- санга санау
- санга сугу
- санга сукмау
- санга санамау III сущ.1) часть те́ла, часть ту́шисыерның ал саны — пере́дняя часть ту́ши коро́вы
арт саны — за́дняя часть ту́ши
2) разг. те́лосанын тота алмый — не мо́жет управля́ть свои́м те́лом
сан белән орыну — каса́ться те́лом
-
3 күплек
сущ.1) мно́жество, мно́жественность, многочи́сленность; превосхо́дство ( в количественном отношении)фактларның күплеге — мно́жество фа́ктов
теләүчеләрнең күплеге — многочи́сленность жела́ющих
сан ягыннан күплек — чи́сленное превосхо́дство
2) изоби́лие, оби́лие, избы́токикмәкнең күплеге — изоби́лие хле́ба
кыргый кошларның күплеге — изоби́лие ди́чи
су күплеге — многово́дье
3) мат. мно́жествочиксез күплек — бесконе́чное мно́жество
4) лингв. мно́жественное число́ || мно́жественныйкүплектә — во мно́жественном числе́
күплек саны — мно́жественное число́
-
4 узу
неперех.1) проходи́ть/пройти́, проезжа́ть/прое́хать; проплыва́ть/проплы́ть; пролета́ть (куда, как, через что) || прохожде́ние, проплыва́ние, пролётҗәяү узу — проходи́ть пешко́м
бүлмәгә узу — проходи́ть в ко́мнату
строй аша узу — пройти́ че́рез строй
2) прям.; перен. минова́тькүперне уздык — мы мину́ли мост
йортларны уздык — прое́хали ми́мо домо́в
3) обгоня́ть/обогна́ть, перегоня́ть/перегна́ть, объезжа́ть/объе́хать || обго́н, объе́здҗәяүлеләрне узу — обогна́ть пешехо́дов
узу тыела — обго́н запрещён
4) опережа́ть/опереди́ть || опереже́ниеярышта уздык — мы опереди́ли в соревнова́нии
5) переходи́ть/перейти́ че́рез ( что)чикне узу — перейти́ грани́цу
бусаганы узу — перейти́ ( через) поро́г
6) проходи́ть/пройти́ ( по чему)авырту умыртка буенча узды — боль прошла́ по позвоно́чнику
күз алдыннан бөтен бүгенге көн узды — пе́ред глаза́ми прошёл весь сего́дняшний день
7) быть при́нятым, принима́ться, утвержда́ться; проходи́ть/пройти́күпчелек тавыш белән узу — пройти́ большинство́м голосо́в
8)а) истека́ть/исте́чь; проходи́ть/пройти́, минова́ть, идти́ (о времени, сроке)договор срогы узды — срок до́гово́ра истёк
вакыт уза — вре́мя идёт
күп заман узды — прошло́ мно́го лет
б) проходи́ть/пройти́, минова́ть о каком-л. состояниибаш авыртуы узды — головна́я боль прошла́
9) проходи́ть/пройти́, пронести́сьөермә узды — пронёсся урага́н
10) переходи́ть/перейти́ какой-л. рубеж; превосходи́ть; перевали́ть за ( что)сумма йөздән узды — су́мма перевали́ла за сто рубле́й
сан ягыннан күпкә узу — намно́го превосходи́ть по свое́й чи́сленности
11) перен. распространя́ться/распространи́ться, разноси́ться/разнести́сь, простира́ться/простере́ться ( о звуках)12) заходи́ть/зайти́ ( слишком далеко)эш аннан узган — де́ло зашло́ сли́шком далеко́
13) в знач. нареч. узыпперен. че́рез го́лову, пове́рх головы́үз начальнигыңны узып мөрәҗәгать итү — обрати́ться пове́рх головы́ своего́ нача́льника; обрати́ться, мину́я своего́ нача́льника
•- узып бару
- узып баручы
- узып барышлый
- узып китү••узып тузган — бы́ло, да быльём поросло́
См. также в других словарях:
зур — с. 1. Күләме, микъдары буенча гадәтидән олы, артык; киресе – кечкенә. Сан ягыннан гадәтидән артык, күп. Ишле, күп кешесе булган 2. Көче, барышы яки тәэсире буенча гадәтидән артык, көчле. Киң колачлы, масштаблы зур көрәшләр. Тирән, нык нигезле… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ишәю — Күбәю, үрчү; күләм яки сан ягыннан арту … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ишле — с. Сан ягыннан күп, зур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кадриль — 1. Алты фигурадан торган бию (биючеләр кара каршы басарга һәм сан ягыннан тигез булырга тиеш) 2. Шул биюнең музыкасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күбәю — (КҮБӘЙТҮ) – Сан ягыннан арту, ишәю … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
начар — (НАЧАРАЮ, НАЧАРЛАНУ) (НАЧАРЛЫК) – с. 1. Кире сыйфатлары яки үзлекләре булган; куелган таләпләргә туры килми торган, түбән сыйфатлы; түбән бәя бирелә торган; киресе – яхшы. Күңелсез, әйбәт булмаган. Үз эшендә осталыгы булмаган, булдыксыз. Тиешенчә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тултыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тутыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
үсем — Сан яки микъдар ягыннан арту, күбәю, ишәю хәле … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кимү — (КИМЕТҮ) – 1. Күләм, сан, зурлык ягыннан азаю, кечерәю 2. Көче, дәрәҗәсе, киеренкелеге һ. б. ягыннан кимрәк булып калу 3. Сыйфаты, әһәмияте, тоткан урыны буенча түбәнәю, кечерәю 4. Авырлык югалту, ябыгу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төзелмә — с. 1. Төзелеп ясалган 2. и. Катлаулы төзелешле корылма; шуның аерым кисәкләре 3. и. лингв. Грамматик бәйләнешләре ягыннан карала торган сүзләр тезмәсе. ТӨЗЕЛМӘ САН – мат. Берәмлеккә, үз үзенә һәм башка саннарда да бүленә торган сан (мәс. 21, 27,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
